Pinguïns in Zuid-Afrika

De Afrikaanse Jackass Penguin ( in het Nederlands de zwartvoetpinguïn) heeft een zwarte rug en flanken en witte buik en keel. Over de buik, van de flanken tot het begin van de keel, loopt een zwarte, hoefijzervormige streep. Dit is in de regel een enkele streep, maar sommige individuen hebben een dubbele. De vleugels zijn aan de bovenzijde zwart, maar aan de onderzijde gevlekt. Ook de kop kent een zwart-wit patroon. Het gezicht is zwart. Opvallend aan deze pinguïn is een naakte, roze vlek die boven hun ogen richting de bovensnavel loopt. Om die reden kreeg de soort in het Afrikaans de naam brilpikkewyn. 'Pikkewijn' is een oud-Nederlands woord voor pinguïn. Vanaf deze naakte plek loopt een grote witte streep als een wenkbrauw over de ogen, via de zijkant van de kop richting de witte keel. De snavel van de zwartvoetpinguïn is stevig en grijs-zwart van kleur. De poten zijn zwart. De zwartvoetpinguïn wordt ongeveer 60 tot 70 cm lang. De luide roep van de zwartvoetpinguïn lijkt op het gebalk van een ezel. Hieraan dankt de vogel zijn vroegere Engelse naam, Jackass penguin ("ezels-pinguïn").

De zwartvoetpinguïn is endemisch voor zuidelijk Afrika. Hij leeft enkel langs de kustwateren het westen van Zuid-Afrika en Namibië, waarlangs de Benguelastroom stroomt. Dwaalgasten komen noordwaarts voor tot Zuid-Angola en oostwaarts tot Natal en Zuid-Mozambique. De zwartvoetpinguïn is de enige nog levende pinguïnsoort die langs de Afrikaanse kust broedt. Er zijn wel prehistorische soorten die ook in Afrika voorkwamen. Deze pinguïnsoort vormt kolonies op achttien eilanden vlak voor de kust, maar ook op enkele plekken op het vasteland.

De zwartvoetpinguïn is een uitstekende zwemmer, die onder water snelheden van wel 20 km/u kan halen. Hij eet kleine vis als ansjovis, kleine schaaldieren en inktvis. Ze foerageren voornamelijk overdag op zee, vaak in groepjes. Voor het foerageren begeeft hij zich in de regel niet ver van de kust af, meestal tot 15 km, zelden tot 100 km. De pinguïns blijven aan het oppervlak, maar houden regelmatig hun kop onder water om prooien te vinden. Zodra iets is ontdekt, duikt het gehele foerageergroepje onder.

Het is een groepsdier, dat rust en broedt in grote kolonies. Alhoewel de soort zich het gehele jaar door kan voortplanten, vindt dit meestal plaats in de zuidelijke zomer. In november en december breekt de baltstijd aan. Het mannetje heeft in de balts zijn kop omhoog en laat een minuut lang een steeds luider wordende, balkende roep horen, zijn vleugels horizontaal gespreid. Zijn borst richt hij naar het vrouwtje van zijn keuze. Dit werkt aanstekelijk: als één mannetje begint, volgen vaak ook de andere pinguïns. De balts vindt voornamelijk in de schemering plaats
.
Het nest wordt gegraven in zandige grond of guano onder een struik of kei. Ook maakt hij gebruik van bestaande holen of holtes tussen rotsen. In de buurt van menselijke nederzettingen maakt hij soms ook een nest onder een woning of pier. In het nest legt het vrouwtje soms een, vaak twee eieren, die afwisselend door het vrouwtje en het mannetje worden uitgebroed. Na 38 dagen komen de eieren uit.

Mister Goodlife's meest populaire plek om pinguïns te zien:

"De pinguïns, die zich onder vrijwel elke struik of ondergroei nestelen, zijn opvallend blasé geworden in de aanwezigheid van mensen."

De meest populaire plek om pinguïns te zien is Boulders Beach in Simon’s Town. In 1983 zagen zwemmers voor het eerst een stel Afrikaanse pinguïns op het pittoreske Boulders Beach. De pinguïns moeten zich toch wel zelfbewust hebben gevoeld als de eerste pioniers op het vasteland in deze stadsomgeving. Of misschien voelden ze zich wel thuis op de marinebasis, met zo veel mensen net zo keurig in uniform als zij.
Hoe dan ook, twee jaar later legden ze eieren op Boulders Beach. Dit nieuwtje moet als een lopend vuurtje zijn verspreid onder de pinguïns. Er volgden al snel vele andere; de meeste verlieten het nabije Dyer Island voor het veiliger vasteland, weg van jagende zeehonden en kelpmeeuwen. Voor de zeelui die rond Kaap de Goede Hoop voeren, was het een makkelijke prooi, en pinguïneieren waren tot eind jaren ’60 een populair culinair gerecht in binnen- en buitenland. Tegenwoordig zijn er ongeveer 3.000 pinguïns op het Boulders Beach, en het gebied is het enige stedelijke gedeelte dat is opgenomen in het zich naar alle richtingen uitstrekkende Nationaal Park Tafelberg. De pinguïns, die zich onder vrijwel elke struik of ondergroei nestelen, zijn opvallend blasé geworden in de aanwezigheid van mensen.

Mister Goodlife's minder toeristische plek om pinguïns te zien:

"Rustiger en minder toeristisch dan Boulders Beach."

Rustiger en minder toeristisch dan Boulders Beach is de pinguïnkolonie op Stony Point dat nabij Betty's Bay ligt op een dik uur rijden vanaf Kaapstad langs de zuidelijke kustroute die langs de Indische Oceaan voert. Twee jaar voordat de eerste pinguïns bij Boulders Beach aankwamen, was er al een paar dat Stony Point vlakbij Betty’s Bay als thuis had gekozen. De populatie van Stony Point heeft nooit de omvang van die van Boulders Beach bereikt, maar de omgeving is hier even aantrekkelijk. 

Mister Goodlife's 'çombi'-plek om pinguïns te zien:

"Mooi meegenomen als jer naar Robben eiland gaat"

Weinigen weten dat Robbeneiland, waar tijdens de apartheidsperiode Nelson Mandela en vele andere Zuid-Afrikaanse politieke gevangenen werden opgesloten, ook een grote pinguïnpopulatie heeft. Toen de VOC voet aan wal zette in de Kaap werd Robbeneiland nog overspoeld door Pinguïns, rond 1800 waren ze zo goed als uitgestorven. Zoals bij Boulders Beach en bij Stony Point werden de kolonies na 1983 weer hersteld. De kolonie op Robbeneiland werd in het jaar 2000 onder extreme omstandigheden gered van een bijna noodlottige olievlek, toen de olietanker Treasure vlak voor de kust verging.

Mister Goodlife's belangrijkste broedplaats van de pinguïns:

"Hier vinden we een grote pinguïnkolonie, maar ook walvissen, zeeleeuwen en haaien!"

Op Dyer Eiland, ongeveer 8.5km voor de kust ter hoogte van Gansbaai, vinden we een grote pinguïnkolonie. Maar ook walvissen, zeeleeuwen en haaien! Per boot kun je niet aanleggen op het eiland maar je kunt er wel dicht langs varen en een heel goed zicht krijgen op de dieren. Dyer Eiland was in het verleden de belangrijkste broedplaats voor de African Penguins. In 1978 waren hier nog zo'n 70 000 pinguïns gehuisvest, inmiddels zijn het er minder dan 3000. Dyer Eiland is nu gelukkig wel een beschermd gebied. CapeNature en Dyer Island Conservation Trust werken succesvol samen in een poging om nesten van fibreglass op het eiland te plaatsen die lijken op de oorspronkelijke guano burrows nesten. Dit project is zo geslaagd dat het nu ook op andere locaties waar pinguïnkolonies vertoeven is geïntroduceerd.

Dassen Eiland bij Yzerfontein

Vanuit de lucht gezien heeft Dassen Island de vorm van een afgeplatte walvis, waarvan de vinnen aan weerszijden zichtbaar zijn. Het ligt voor de kust van Cape West Coast, in de buurt van Yzerfontein. Nog maar een eeuw geleden was Dassen Island het thuis van meer dan een miljoen Afrikaanse pinguïns.

St Croix Eiland bij Port Elizabeth

St Croix is de thuishaven van de grootste Afrikaanse pinguïnkolonie ter wereld. Het ligt 4 km uit de kust tussen de mondingen van de Coega- en de Sundays-rivier, en maakt deel uit van een groep kusteilanden die ruwweg zijn gegroepeerd in twee groepen van elk drie eilanden.

Bird Eiland bij Lambert's Bay

Bird Island is de derde grootste Afrikaanse pinguïnkolonie en, in termen van aantallen, belangrijk voor het overleven van de pinguïn - er waren 2600 paren toen ze geteld werden in 2011.