Free State

Veel reizigers laten deze provincie links liggen maar Free State heeft toch veel te bieden. Naast eindeloze velden liggen hier ook dichtbegroeide dalen, nauwe ravijnen en bergstromen. In het oosten richting de Drakensbergen wordt het lieflijke landschap steeds ruiger en kun je geweldig hiken. Er zijn verschillende wild- en natuurparken waar vele soorten dieren leven. Verder zijn er een aantal plaatsen waar je goed kunt hiken en wijnliefhebbers kunnen een bezoekje brengen aan Jacobsdal. Daar zijn naast een wijnmakerij ook een openlucht museum, oude huizen en mijnen te bezichtigen.

De mooiste wandeling van Free State is de Sentinel Hiking Trail. Deze route van 10 km ligt op de grens van Free State en KwaZulu-Natal en biedt je geweldige uitzichten en avontuur in de Drakensbergen. Je komt langs spectaculaire plekken als de Devil’s Tooth, de Maluti bergen, de Mount-aux-Sources en de Mahai Waterfall.

Je begint met een twee uur durende klim van Sentinal naar een hoogte van 3000 op het Drakensberg plateau. Dit duurt ongeveer 2 uur wanneer je een redelijk goede conditie hebt. Je moet met een touwladder een berg op, maar mocht je dit wat eng vinden kun je een andere route nemen. Het uitzicht boven op de berg is de klim meer dan waard.
De Sentinel Hiking Trail ligt in het uiterste oosten van Free State en is te bereiken vanuit Phuthaditjhaba. Daarvandaan gaan er taxibusjes naar de wandeling.

Jagersfontein, een mijnstad uit het recente verleden en beroemd om zijn diamantvondsten. Er kunnen nog steeds originele waterpompen op straat gezien worden. De fascinerende historie van de stad is vastgelegd in het Open Mine Museum. Fauresmith staat bekend als één van de drie steden in de wereld met een spoorlijn dwars door het centrum. Er rijdt nog altijd een oude stoomtrein.

Een koffiepotfontein weerspiegelt de naam van Koffiefontein, waar verder een openluchtmuseum en een open mijn te vinden zijn. Jacobsdal maakt er aanspraak op de eerste wijnkelder buiten de Kaapprovincie te hebben gebouwd. Topwijnen worden geproduceerd door de Landzicht-wijnmakerij. Zowel Magersfontein als Paardeberg (oorlogsvelden uit de Boerenoorlog) liggen dichtbij Jacobsdal. Ga onderweg naar Paardeberg ook eens het Britse blokhuis bekijken, gebouwd in 1900. Bij Petrusburg, een agrarisch cultureel centrum, strekken zich zoutpannen uit zover als het oog reikt. Emmaus, het middelpunt van Zuid-Afrika, ligt 20 km van de stad.

Het Golden Gate Highlands National Park ligt in het oosten van Free State. Hier liggen uitgestrekte graslanden en spectaculaire zandsteenformaties. Het park dankt zijn naam aan de vlaktes die door de zon in de late namiddag een gouden gloed krijgen. Het park werd in 1963 opgericht om de zandstenen kliffen te beschermen.

Er leven onder andere blesbokken, witstaartgnoes, reebokken, bergrietbokken, jakhalzen, lammergieren, zwarte arenden en steppenarenden. Veel mensen komen hier om te wandelen of om een stevige hiketocht te maken. Een mooie wandeling is de Rhebok Hiking Trail. Deze is 33 km lang , duurt zo’n twee dagen, en is een geweldige manier om het park te bezichtigen. In het park ligt het kleine Basotho Cultural Village. Dit openluchtmuseum biedt je een kijkje in de wereld van de traditionele Basotho-stam. Hoewel het leven wordt nagespeeld door acteurs, is het behoorlijk informatief.

Je kunt er logeren in rondavels en eten in een outdoor restaurant. Er zijn interessante tours langs de oude rotskunst waar je meer te weten komt over de medicinale werking van planten. Ga in het dorp ook eens op bezoek bij de medicijnman van het dorp. Hij kan je toekomst voorspelen door botten te lezen. Vast en zeker een indrukwekkende ervaring!

Het Golden Gate Highlands National Park ligt in het oosten van Free State en bereik je via R74 en de R712.

De hoofdstad van de provincie is Bloemfontein, waar naast cultuur genoeg fauna te bezichtigen is in parken en tuinen. Voor het bruizende stadsleven moet je ook in Bloemfontein terecht, het is namelijk een echte studentenstad waar je ook naar concerten en het theater kan gaan.

Voor een echt plattelands stadje moet je naar Ficksburg. Dit stadje organiseert hikes naar de bergen waar je nog rotstekeningen van de San kan vinden. Ook worden er vluchten aangeboden naar de Katse Dam, waar je kan vissen en varen.

Ficksburg is een prettige verrassing in de Eastern Highlands van Free State en het centrum van de kersenindustrie. Boeren telen de vrucht en produceren de lokale kersenlickeur, Cherry Mampoer. De oogst van de vrucht vindt plaats tussen oktober en december. Het wordt ook wel het ‘Plattelands dorp’ genoemd en heeft leuke zandstenen huizen en een Nederlands-gereformeerde kerk.

In november is er een Cherry Festival en kun je verschillende privé-tuinen bewonderen waar allerlei picknicks – natuurlijk met kersen - worden georganiseerd. Het festival wordt al sinds 1967 georganiseerd, duurt drie dagen en trekt jaarlijks zo'n 30.000 (!) bezoekers. Het festival draait niet alleen om kersen. Er is een straatparade van praalwagens, majorettes en ruiters op paarden en kamelen. Ook wordt er een bal georganiseerd waar een Cherry Queen gekozen wordt. Nog meer kersengenot beleef je tijdens de Cherry Trail. Deze route loopt langs verschillende kersengaarden, boerderijen en winkeltjes. Ficksburg is ook een prima uitvalsbasis voor de mooie wandeltochten langs rotsschilderingen van de San in de omgeving.

Voor degene die geen passie voor kersen hebben is Ficksburg als nog een leuke stad om aan te doen. Vanuit Ficksburg worden trektotchten in de bergen georganiseerd, waar rotstekeningen van het San-volk te bewonderen zijn. Toeristen worden voornamelijk naar Ficksburg gelokt door de Katse Dam in de Maluti bergen. Vanuit Ficksburg gaan er vluchten naar het stuwmeer, waar je kan varen en vissen. De dam ligt op 3.000 meter hoogte Ficksburg ligt aan de R26 bij de grens met Lesotho.

Midden in de plattelandsprovincie Free State ligt de stad Bloemfontein. Bloem, zoals de Zuid-Afrikanen zeggen, is de juridische hoofdstad van Zuid-Afrika en ook de zesde grootste stad van het land. Het is een rustige stad, met imposante oude architectuur, lommerrijke buitenwijken en een fijne relaxte sfeer op straat. Zuid-Afrikanen uit andere steden zeggen soms spottend dat de inwoners van Bloemfontein af en toe voor een stoplicht gaan staan om de wisseling van de lichten te bekijken. Dat zou namelijk de enige zichtbare verandering in deze stad zijn…

In Bloemfontein is vooral op cultureel gebied genoeg te doen. Er zijn erg veel musea, waarvan de grotere het Anglo-Boer War Museum en het National Museum zijn. Voor het militaire museum staat het National Women's Monument, ter nagedachtenis aan de duizenden vrouwen en kinderen die zijn omgekomen in Britse concentratiekampen tijdens de Anglo-Boer War.

Het Anglo-Boer War Museum memoreert de verschillende oorlogen tussen de Britten en de Boeren waar niet alleen veel blanken stierven maar ook duizenden zwarten die in dienst van de blanken vochten. In het museum zie je niet alleen documentatie van deze oorlogen in Zuid-Afrika maar ook de gevolgen in India, Bermuda en Portugal. Het Anglo-Boer War Museum ligt ten zuiden van het stadscentrum van Bloemfontein aan de Monument Road.

Bent u kunstliefhebber dan is een bezoek aan het Oliewenhuis Art Museum zeker de moeite waard! In het museum bevinden zich werken van Zuid-Afrikaanse kunstenaars, waaronder die van Thomas Baines. Er is een goede hedendaagse collectie en er zijn veel tijdelijke exposities.

Opvallend in het oude gedeelte van de stad, en vooral in President Brand Street, zijn de vele zandstenen monumenten. Ook mooi zijn de Angelicaanse kathedraal en de City Hall. De First Raadszaal is het oudste gebouw van Bloemfontein. Het witte, eenvoudige gebouw met strodak werd in 1848 gebouwd en is in eerste instantie als school gebruikt. In 1854 werd het de vergaderzaal van de Volksraad. Het is de bakermat van de regering, de kerk en het onderwijssysteem van Free State. Behalve cultuur heeft Bloemfontein, hoe kan het ook anders met zo'n naam, genoeg groen te bieden. Vanaf Naval Hill heb je een geweldig uitzicht over de stad. Ook vind je hier het Franklin Game Reserve, waar antilopen en zebra's leven. Aan de voet van de heuvel, in Hamilton Park, biedt het Orchid House plaats aan 3000 soorten orchideeën die in Zuid-Afrika groeien. Iets buiten de stad bestrijken de Free State Botanical Gardens zo'n 70 hectare. Hier groeien ongeveer vierhonderd soorten planten, waaronder een aantal bijzondere inheemse exemplaren.

Omdat Bloemfontein een universiteitsstad is, zijn er de vele gezellige restaurants en bars om uit te gaan. Bovendien treden er vaak live bands op. In het moderne Sand du Plessistheater zijn toneelstukken en balletoptredens te bewonderen. Bloemfontein is geen standaard toeristische bestemming, maar zeker de moeite waard als je je bezoek aan dit deel van Afrika een cultureel tintje wilt geven. De stad ligt aan de N1 tussen Kaapstad en Johannesburg.

Free State kent meerdere bevolkingsgroepen. De inheemse bewoners van de provincie zijn het San-Volk. Zij bewoonden jarenlang het zuidelijke deel van Afrika maar werden door verschillende stamen naar Zuid-Afrika verdreven. Later zouden kolonisten uit Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk de San naar het binnenland van Free State drijven.

San volk - Bosjesmannen
Het San-volk zijn de inheemse bewoners van Free State en staan ook bekend als Bosjesmannen of Khoikhoi. De Bosjesmannen kenden een gebarentaal die zij gebruiken voor de jacht. In Free Sate zijn nog steeds rotstekeningen te vinden die afbeeldingen bevatten van wilde dieren. Omdat de Bosjesmannen nomanden en jagers waren pasten zij zich altijd aan de natuur aan, er zijn op de rotstekeningen na dan ook geen sporen van hen te vinden.

Ongeveer 5.000 jaar geleden gingen de Bosjesmannen vee telen en de jagers werden langzamerhand herders. Hierdoor ontstond een eerste vorm van welvaart, waarna permanente nederzettingen en stamhoofden ontwikkeld werden.
Voor de San worden verschillende namen gebruikt, zij worden ook wel Hottentotten of Bosjesmannen genoemd. De naam San werd hen gegeven door het oeroude volk van de Khoikhoi (Hottentotten). Khoikhoi zijn verwant aan de San, en waren veetelende Hottentotten. De San waren jagende Bosjesmannen die uiteindelijk dus San werden genoemd.

Khoikhoi betekend zoveel als 'de echte mensen' en San betekend in de taal van de Nama (bevolkingsgroep uit Namibia) buitenlander of vreemdeling. Aangezien zij zich geen vreemden voelen in hun eeuwenlange leefgebieden prefereren de San de naam Bosjesmannen. Westerlingen beschouwen deze term als politiek incorrect waardoor het volk nog steeds San wordt genoemd.
Door huwelijken tussen de Hottentotten en Bosjesmannen vermengde de San zich met de Khoikhoi en het werd moeilijk om beide groepen van elkaar te onderscheiden. Sindsdien werden de volken samen Khoiksan genoemd. Zij leefden in kleine groepen of families en hadden geen besef van eigendomsrecht. Door de komst van het Bandu volk werden de San opgejaagd naar de binnenlanden van het land. Van de miljoenen San die vredige gemeenschappen vormden bleven maar honderduizend over. Zij leven in kleine groepen en spreken in gebarentaal en een kliktaal.

Koloniaal
Tussen 1830 en 1850 emigreerden blanke, Zuid-Afrikaanse boeren uit de door de Britten veroverde Kaapkolonie naar het gebied rond de Oranjerivier. In 1842 stichten zij onder de naam Voortrekkers tussen de Oranjerivier en de Vaalrivier de Oranje Vrijstaat. Deze kolonie bleef niet lang zelfstandig. In 1848 werd de Vrijstaat geannexeerd door het Verenigd Koninkrijk.

De macht van de Britten duurde echter ook niet lang, al in 1854 werd Vrijstaat onafhankelijk verklaard door de ondertekening van het Contract van Bloemfontein. Hoewel Oranje Vrijstaat een politiek en economisch sterke republiek was bleef de republiek problemen houden met het Verenigd Koninkrijk.

De Britten vochten tussen 1877 en 1902 tegen Nederlandse en Duitse kolonisten die daar als boeren gevestigd waren. Deze strijd staat bekend als de Boerenoorlogen. De Boeren leken succesvol te zijn; zij wonnen de Eerste Boerenoorlog. Nadat er in 1900 versterking arriveerden lukten het de Britten om aan de macht te komen in Zuid-Afrika. In dat jaar veroverden zij de steden Bloemfontein en Pretoria, de hoofdsteden van Oranje Vrijstaat en Transvaal.

In 1902 gaven de laatste boeren zich over, waarmee de oorlog eindigde. Er werd een overeenkomst gesloten waarbij de Boeren 3 miljoen pond ontvingen ter compensatie van de kolonisatie. Ook werd hen beloofd dat ze ooit zelfbestuur zouden krijgen. Door deze overeenkomst werd Oranje Vrijstaat in 1910 een provincie van de Unie van Zuid-Afrika. In Bloemfontein, de hoofdstad van de provincie, werd de rechtgevende macht van de Unie gevestigd. De regering vestigde zich in Pretoria en het parlement in Kaapstad.

Huidige bevolking
Free State huisvest ongeveer 2,9 miljoen mensen. Tegenwoordig heeft het grootste gedeelte van de bevolkinsgroep, 88,8%, een zwarte huidskleur, 8.8% van de bevolking is blank. De bevolking bestaat grotendeels uit Afrikanen en Sotho. Dit zijn ook de meest gesproken talen in Free State. De Sotho huizen vormen een uniek kenmerk van de provincie, vanwege de kleurrijke beschilderingen.

De bevolking leeft van landbouw, veeteelt en mijnindustrie. De belangrijkste exportproducten van het land zijn soja, aardappelen, asperges, kersen, en zonnebloemen.